2.GÖK( KÖK )TÜRK (KUTLUK) DEVLETİ

2.GÖK ( KÖK ) TÜRK DEVLETİ ( KUTLUK DEVLETİ )

Kutluk devleti kuruluşu bakımından Türklüğü tanımlayan en önemli devletlerden biridir. 1. Göktürk devleti Çin esaretine girdiğinde bağımsızlığına her daim düşkün olan Türk toplulukları bu esareti yıkıp devletlerini kurmak için ayaklanmalar başlatmışlardır. Bunların ilki Kürşat ayaklanması Kürşad emrindeki kırk askeriyle birlikte Çin sarayını basmışlardır. Bu tutumları ile maksatları Çin’i ele geçirmek değildi zaten böyle bir şey imkansızdı mesele Türklerin bağımsızlık uğruna neler yapabileceğini dosta düşmana göstermekti. Nitekim bu ayaklanmalar Türk halkını cesaretlendirip yeni ayaklanmalara sebep olmuştur. 680 yılında Kutluk, akıl hocası Bilge Tonyukuk ile birlikte Çin’e karşı bir ayaklanma başlatmış ve bu ayaklanma başarılı olmuştur. Merkezi Ötüken olan yeni bir Göktürk devleti kurulmuştur. Devletin kurucusu Kutluk Kağan olduğu için diğer isim olarak Kutluk devleti olarak da bilinir. Bağımsızlık mücadelesi verilerek kazanıldığı için Türkiye Cumhuriyeti'ne benzemektedir.

Devlet en parlak dönemini Bilge Kağan ( kağan ), Kultiğin ( yabgu ), Vezir Tonyukuk ( Vezir ) Döneminde yaşadı ve adlarına Orhun Abideleri dikildi.

ORHUN ABİDELERİ

o   Türk tarihinin ve edebiyatın ilk yazılı örnekleri

o   Sosyal Devlet anlayışı, Siyasetname ve gençliğe hitabe söz konusudur.

o   Bir yüzü Türkçe (Köktürk Alfabesi) diğer yüzü ise, Çince ’dir.

o   Yazan Tulluğ Tiğin’dir. ( Tonyukuk Anıtı hariç onu Tonyukuk kendisi yazıyor bu yüzden vezir Tonyukuk bilinen ilk Türk tarihçi ve yazardır. )

o   Köktürk Alfabesi Türklerin İlk milli alfabedir.

İlk takvimi kullanan devlettir. ( 12 hayvanlı )

Vezir Tonyukuk, Kultiğin ve Bilge Kağan’ın ölümü sonrası tahta çıkan kağanlar ülkenin yönetiminde yetersiz kalınca, diğer Türk boyları isyanlar çıkarmaya başladılar. Bu isyanlar sonucunda 745 yılında Uygurlar Ötüken çevresini ele geçirdi. Yaklaşık 60-70 yıllık tarihlerinde Türk tarihi için önemli başarılar yenilikler ortaya koyan Göktürk devleti yıkılmıştı. Artık Türkleri temsil eden yeni devlet Uygurlardı.