Kriket Tarihsel Gelişimi ve Kuralları
Kriketin Tarihsel
Gelişimi
Kriket, 16. yüzyılın sonlarında İngiltere'nin güneydoğusundaki Kent
bölgesinde ortaya çıkan ve zamanla tüm dünyaya yayılan bir spor dalıdır.
Başlangıçta çocukların oynadığı bir oyun olarak bilinse de 17. yüzyıl
itibarıyla yetişkinler arasında popülerlik kazanmıştır.
1700'lü yıllarda kriket İngiltere'de organize bir spor haline geldi ve
kurallar belirlenmeye başlandı. 1744 yılında ilk resmi kriket kuralları yazılı
hale getirildi. 18. yüzyılın sonlarına doğru İngiliz sömürgeciliği ile birlikte
kriket Hindistan, Avustralya, Güney Afrika ve Karayipler gibi bölgelere
yayıldı.
Uluslararası Kriket Konseyi (ICC) 1909 yılında kuruldu ve kriket dünya
genelinde bir spor dalı olarak resmiyet kazandı. Günümüzde kriket Test maçları,
One Day International (ODI) ve Twenty20 formatları ile oynanmaktadır.
Kriket Kuralları
1. Saha ve Ekipman
Kuralları
·
Kriket sahası oval veya yuvarlak bir şekle sahiptir ve
yaklaşık 130-150 metre çapındadır.
·
Sahanın ortasında "pitch" adı verilen 22
yardalık (20.12 metre) bir alan bulunur.
·
Üç adet tahta "wicket" ve iki adet
"bail" pitch üzerinde yer alır.
·
Kriket topu yaklaşık 156-163 gram ağırlığındadır ve
deri kaplıdır.
·
Kriket sopası (bat) tahtadan yapılmıştır ve maksimum
96.5 cm uzunluğunda olabilir.
2. Takım Yapısı
·
Her takım 11 oyuncudan oluşur.
·
Takımlar atıcı (bowler), vurucu (batsman) ve saha
oyuncuları (fielders) şeklinde görev alır.
·
Her takım sırasıyla vurucu ve saha oyuncusu olarak
değişimli görev yapar.
3. Maç Süresi ve
Formatlar
·
Test Maçları: Beş gün süren ve her
takımın iki vuruş (innings) yaptığı en uzun kriket formatıdır.
·
One Day International (ODI): Her takımın
50 over oynadığı ve bir gün içinde tamamlanan maçlardır.
·
Twenty20 (T20): Her takımın 20 over
oynadığı ve daha hızlı tamamlanan bir formattır.
4. Vuruş ve Skor
Kuralları
·
Vurucular (batsman) topa sopayla vurarak sayı
kazanmaya çalışır.
·
Top saha dışına direk giderse 6 puan, yere değerek
giderse 4 puan kazanılır.
·
Vurucular koşarak "run" yaparak da sayı
kazanabilir.
5. Atış Kuralları
(Bowling)
·
Atıcı (bowler) topu elden bırakmadan önce kolunu düz
bir şekilde döndürmelidir.
·
Atış sırasında topun doğrudan vurucuya yönlendirilmesi
gerekmektedir.
·
Hatalı atışlar "no ball" veya "wide
ball" olarak adlandırılır ve rakip takıma ekstra puan kazandırır.
6. Out (Oyundan Düşme)
Durumları
·
Topun doğrudan saha oyuncusu tarafından yakalanması
(catch out)
·
Wicketlere topun çarpması (bowled)
·
Rakip oyuncunun vurucuyu koşarken çıkartması (run out)
·
LBW (Leg Before Wicket): Vurucunun topa vurmadan önce
bacağıyla wicketleri engellemesi
7. Hakemler ve
Kararlar
·
Maç sırasında iki saha hakemi, bir üçüncü hakem (video
incelemesi için) ve bir maç hakemi görev yapar.
·
Hakemler skoru, atış hatalarını ve out durumlarını
yönetir.
Tanınan Büyük Kriket
Oyuncuları
1.
Sachin Tendulkar (Hindistan): Kriket
dünyasının efsanevi isimlerinden biri.
2.
Muttiah Muralitharan (Sri Lanka): En başarılı
atıcılardan biri.
3.
Ricky Ponting (Avustralya): Kriket
tarihinin en büyük kaptanlarından.
4.
Jacques Kallis (Güney Afrika): Hem vurucu
hem de atıcı olarak başarılı bir oyuncu.
5.
Virat Kohli (Hindistan): Modern
dönemin en büyük kriketçilerinden biri.
6.
MS Dhoni (Hindistan): Harika kaptanlığı ve
hızlı vuruşlarıyla tanınır.
7.
Wasim Akram (Pakistan): Kriket
tarihinin en iyi hızlı atıcılarından biri.
8.
Ben Stokes (İngiltere): Yüksek baskı
altında büyük performanslar sergileyen oyuncu.
9.
Shane Warne (Avustralya): Spin bowling
konusunda efsanevi bir isim.
10.
Brian Lara (Batı Hint Adaları): Kriket
tarihinin en yüksek bireysel skoruna sahip oyuncusu.
Sonuç
Kriket, strateji, beceri ve sabır gerektiren eşsiz bir spordur.
İngiltere'de doğmuş olsa da günümüzde Hindistan, Avustralya ve Güney Afrika
gibi ülkelerde büyük bir popülariteye sahiptir. Tarihsel gelişimi boyunca
çeşitli formatlara evrilmiş ve dünya çapında milyonlarca hayrana ulaşmıştır.
