Güreş Tarihsel Gelişimi ve Kuralları
Tarihsel Gelişimi
Güreş, insanlık tarihindeki en eski sporlardan biridir ve geçmişi MÖ
3000'lere kadar uzanır. Antik Mezopotamya, Mısır ve Yunan uygarlıklarında
yapılan arkeolojik kazılarda güreş müsabakalarını tasvir eden kabartma ve
fresklere rastlanmıştır.
Antik Dönemde Güreş
·
Antik Yunan: Güreş, Olimpiyat
Oyunları’nın en önemli dallarından biriydi. Güreşçiler, antik dönemde
zeytinyağı ile yağlanarak müsabakalara çıkarlardı.
·
Roma İmparatorluğu: Romalılar, Yunan
güreşini benimseyip geliştirerek daha sert kurallarla yapılan güreş
müsabakaları düzenlemişlerdir.
Orta Çağ ve Yeni Dönem
Orta Çağ boyunca Avrupa'da ve Asya'da farklı güreş stilleri gelişmiştir.
Özellikle Türk toplumlarında güreş, hem bir spor hem de kültürel bir etkinlik
olarak önem kazanmıştır. Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde yapılan yağlı
güreşler bu dönemin mirasıdır.
Modern Güreş
Modern anlamda güreşin kuralları 19. yüzyılın sonlarında Fransa’da
Grekoromen güreşle belirlenmiştir. Daha sonra Serbest güreş kuralları
geliştirilmiş ve uluslararası müsabakalar başlamıştır.
- Uluslararası Güreş Federasyonu (UWW): 1912 yılında kurulmuş ve dünya genelinde güreş organizasyonlarını
düzenlemeye başlamıştır.
- Olimpiyat Oyunları: Güreş, 1896'dan
bu yana modern Olimpiyat Oyunları'nın önemli bir parçasıdır.
Türkiye'de Güreşin
Popülerliği ve Tarihçesi
Türkiye'de güreş, Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya göçleriyle
kültürel bir miras olarak taşınmıştır. Türk güreşinin en bilinen türü Yağlı
Güreştir. Osmanlı döneminde padişahlar tarafından desteklenen güreş, 17. ve
18. yüzyıllarda altın çağını yaşamıştır.
Kırkpınar Yağlı
Güreşleri
Dünyanın en eski spor organizasyonlarından biri olan Kırkpınar Yağlı
Güreşleri, 1361 yılından beri Edirne'de düzenlenmektedir. Bu
organizasyon UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne
alınmıştır.
Türkiye, modern güreş sporunda da büyük başarılar elde etmiştir. 1948
Londra Olimpiyatları ve 1952 Helsinki Olimpiyatları, Türk
güreşçilerin tarih yazdığı organizasyonlar arasında yer alır.
Efsanevi Türk
Güreşçiler
1.
Yaşar Doğu: Serbest güreşte dünya
ve Olimpiyat şampiyonu.
2.
Hamza Yerlikaya: "Asrın
Güreşçisi" unvanına sahip, Grekoromen güreşte dünya şampiyonu.
3.
Mustafa Dağıstanlı: Olimpiyat ve dünya
şampiyonu.
4.
Kadir Birlik: Başpehlivan unvanına
sahip yağlı güreşçi.
Güreş Kuralları
Genel Kurallar
1. Müsabaka
Alanı: Güreşler minder üzerinde yapılır. Minderin çapı yaklaşık 9 metre
olup güvenlik alanı ile çevrilidir. Yağlı güreş ise çayır ya da açık alanlarda
yapılır.
2. Kategoriler: Güreşçiler
kilolarına göre farklı kategorilerde mücadele ederler.
a.
Serbest ve Grekoromen güreş için çeşitli kilo
sınıfları bulunmaktadır.
b.
Yağlı güreşte ise "Başpehlivan" gibi
unvanlar bulunur.
3. Süre:
a.
Serbest ve Grekoromen güreş müsabakaları 2 devre x
3 dakika sürer.
b.
Yağlı güreşte süre 40 dakika ile sınırlıdır.
Beraberlik durumunda uzatma yapılır.
Serbest ve Grekoromen
Güreş Kuralları
- Tuş (Fall): Rakibin her iki omzunu minder üzerine aynı anda
bastıran güreşçi tuş ile galip gelir.
- Puanlama:
·
Rakibini minder dışına çıkarmak: 1 puan
·
Teknik üstünlük sağlamak: 4 puan
·
Rakibin dengesini bozarak yere düşürmek: 2 puan
- Yasak Hareketler:
·
Boyun sıkma ve boğma hareketleri
·
Rakibi yerden kaldırarak baş üzerine atma
·
Grekoromen güreşte bacak hamlesi yasaktır
Yağlı Güreş Kuralları
1. Kıyafet: Pehlivanlar,
"kispet" adı verilen özel deri pantolon giyerler ve vücutlarına
zeytinyağı sürerler.
2. Galibiyet:
a.
Rakibin sırtını yere getiren güreşçi galip sayılır.
b.
Rakibin kispetinden tutarak yerden kaldırıp kontrol
sağlamak da galibiyet nedeni olabilir.
3. Hakem Kararı: Tartışmalı
durumlarda hakem heyeti galibiyeti belirler.
Dünyaca Ünlü
Güreşçiler
1.
Aleksandr Karelin: Grekoromen güreşte 3
Olimpiyat altın madalyasına sahip Rus güreşçi.
2.
Dan Gable: Amerikalı efsanevi
serbest güreşçi ve antrenör.
3.
Saori Yoshida: Kadınlar güreşinde
Japonya'nın efsanevi ismi.
4.
Jordan Burroughs: Serbest güreşte dünya
ve Olimpiyat şampiyonu.
5.
Mijain Lopez: Grekoromen güreşte 4
Olimpiyat altın madalyası bulunan Kübalı sporcu.
Sonuç
Güreş, tarihten günümüze uzanan köklü bir spor dalı olarak hem Türkiye'de
hem de dünya genelinde büyük ilgi görmektedir. Geleneksel yağlı güreşten modern
minder güreşine kadar pek çok farklı formatıyla güreş, sporcuların fiziksel
güç, strateji ve teknik beceri gerektiren mücadelelerine sahne olmaktadır.
