Amerikan Futbolu Tarihsel Gelişimi ve Kuralları
Tarihsel Gelişim
Amerikan futbolu, 19. yüzyılda İngiltere'deki ragbi ve futbol oyunlarının
birleşimiyle Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkmıştır. İlk resmi
Amerikan futbolu maçı, 6 Kasım 1869 tarihinde Rutgers Üniversitesi ile
Princeton Üniversitesi arasında oynanmıştır. Başlangıçta ragbi kurallarına
oldukça benzeyen bu spor dalı, zaman içinde önemli değişikliklere uğramıştır.
Walter Camp, "Amerikan futbolunun babası" olarak kabul edilir ve
oyunun kurallarını modernleştiren kişi olarak bilinir. 1880’lerde Camp
tarafından getirilen snap (topun oyuna sokulması) ve down sistemi gibi
yenilikler, oyunun bugünkü halini almasına öncülük etmiştir.
1920 yılında Amerikan Profesyonel Futbol Ligi (APFA) kuruldu ve bu
organizasyon daha sonra National Football League (NFL) adını aldı.
1960'larda NFL ile rakip lig AFL birleşerek Super Bowl dönemi başladı ve
Amerikan futbolu, ABD'nin en popüler spor dalı haline geldi.
Türkiye’de Amerikan
Futbolu
Türkiye’de Amerikan futbolu ilk olarak 1980'li yıllarda üniversite
öğrencileri tarafından oynanmaya başlandı. 1993 yılında Boğaziçi
Üniversitesi’nde ilk resmi takım kuruldu ve zamanla bu spor diğer
üniversitelere yayıldı.
2005 yılında Türkiye Ragbi Federasyonu Amerikan futbolunu da bünyesine
aldı. Bugün Türkiye’de Amerikan Futbolu 1. Ligi ve üniversite ligleri düzenli
olarak organize edilmektedir. Özellikle sosyal medya ve uluslararası maçların
yayınları sayesinde bu spor dalına olan ilgi artış göstermektedir.
Amerikan Futbolu
Kuralları
1.
Oyun Alanı:
Amerikan futbolu
sahası 100 yard uzunluğunda ve 53,3 yard genişliğindedir. Her iki uçta 10 yard
uzunluğunda gol bölgesi (end zone) bulunur.
2.
Oyunun Amacı:
Takımların amacı, topu
rakip takımın gol bölgesine taşıyarak touchdown yapmak veya alan golü (field
goal) ile puan kazanmaktır.
3.
Oyuncu Sayısı:
Her takım sahada 11
oyuncu ile mücadele eder. Takımlar hücum, savunma ve özel takımlar olarak
farklı gruplara ayrılır.
4.
Puanlama:
Ø
Touchdown: 6 puan
Ø
Ekstra Vuruş (PAT): 1 veya 2 puan
Ø
Field Goal: 3 puan
Ø
Safety: 2 puan
5.
Oyun Süresi:
Maç 15 dakikalık dört
çeyrekten oluşur. Çeyrekler arasında 2 dakikalık molalar, devre arasında ise
12-15 dakikalık bir ara bulunur.
6.
Down Sistemi:
Hücum takımı, 10 yard
kazanmak için 4 hakka sahiptir. Bu mesafe kazanılamazsa top rakip takıma geçer.
7.
Topun Oyuna Sokulması:
Hücum takımı, topu
"snap" ile oyun kurucuya (quarterback) verir ve oyun başlar.
8.
Hücum ve Pas Kuralları:
Ø
Hücum takımı pas veya koşu oyunlarıyla ilerler.
Ø
Pas oyunlarında top, scrimmage çizgisinin gerisinden
ileriye doğru atılmalıdır.
9.
Savunma Kuralları:
Ø Savunma
oyuncuları hücum takımı oyuncularını durdurarak top kazanmayı hedefler.
Ø Top taşıyan
oyuncuya müdahale ederek onu yere düşürmek "tackle" olarak
adlandırılır.
- Fauller:
Ø Faul
durumlarında cezalar uygulanır ve hak kaybı yaşanır. Örneğin, ofansif holding
(hücum oyuncusunun rakibini kurallara aykırı şekilde tutması) 10 yard ceza
gerektirir.
Bu Sporda Tanınan
Büyük Sporcular
Ø Tom Brady: NFL tarihinde
en fazla Super Bowl kazanan oyun kurucusu.
Ø Jerry Rice: Tüm
zamanların en iyi geniş alıcılarından biri olarak kabul edilir.
Ø Peyton
Manning: NFL tarihinin en başarılı oyun kurucularından biri.
Ø Lawrence
Taylor: Tarihin en iyi savunma oyuncularından biri.
Ø Joe Montana: NFL'de dört
kez Super Bowl şampiyonluğu kazanan efsane oyun kurucu.
Sonuç
Amerikan futbolu, fiziksel dayanıklılık, strateji ve takım çalışmasını bir
araya getiren benzersiz bir spor dalıdır. Dünya genelinde popüler olmasa da
Amerika'da büyük bir kültürel öneme sahiptir. Türkiye’de ise gelişmekte olan
bir spor dalı olarak varlığını sürdürmektedir.
