Aksaray Malaklısı Anadolu aslanı
Aksaray Malaklısı; Evliya Çelebi’nin ”Anadolu’da gezerken bir aslan gördüm” sözüyle betimlediği bir köpek cinsi. İri ve cesur, kangal bile ufak tefek kalır yanında. Malaklı ırkına Aksaray Vilayetinde yetiştiği, Anavatanı bu bölge olduğu için Aksaray Malaklısı da denir. Bu Coğrafyada yüzyıllardır insanların en önemli geçim kaynağı hayvancılıktır, dolayısıyla çok sayıda küçükbaş ve büyükbaş hayvan sürüleri bulunmaktadır. Bu sürülerin koruma ve bekcilik (güdülmesi) eski çağlardan beri bu bölgenin kendi köpekleri ile yani Malaklı köpekleri tarafından yapılmaktadır. Malaklı Kangal a göre daha iri yapılıdır, özellikle kafa ve ayaklarda bu fark bariz belli olur dudakları (Malakları) büyük ve sarkık olur, omuz yüksekliği erkeklerde 75-95 cm, dişilerde 65-85 cm dir. Çok nadir olmakla birlikte 100 cm nin özerinde erkekler vardır. Ağırlıkları erkeklerde 70-120 kg Dişilerde 50- 80 kg. Renkleri çoğunlukta boz karabaş ve sarı karabaştır, ancak akbaş ve ala renkte olan Malaklılar da mevcuttur.
Vücutları çok kalındır bu yüzden dışarıdan bakıldığında hantal ve tembel gibi dururlar, ancak gerçekte çok seri ve hızlı köpeklerdir. Aksaray Malaklısı, 17. yüzyılda Anadolu topraklarında ortaya çıkmış bir köpek türüdür. Malak kelimesi, bazı yörelerde manda yavrusu olarak da bilinmesine rağmen, Aksaray yöresinde “dudak” veya “yanak” anlamında kullanılmaktadır. Akbaş, Karabaş, Aksaray Malaklısı ve Kangal köpeklerinin aslında Anadolu Çoban Köpeği ırkından geldiği düşünülse de kimi kaynaklara göre bu köpekler birbirlerinden tamamen farklı ırklardır. Aksaray Malaklısı, aslında çok eski tarihlerden beri (17. Yüzyıl) varlığını sürdüre gelmiş bir köpek ırk olsa da, ticari olarak Malaklı köpeklerinin Kangal olarak satılmasından dolayı, günümüzde yeni yeni popülerlik kazanmıştır. Aksaray Malaklısı köpeğin bakımı iri cüsseli olmasına rağmen kolaydır. Kısa tüyleri parazitlenme ye karşı haftada bir kez taranmalıdır. Yeni doğan Malaklı yavrularının büyüme süresi yaklaşık 24 ay, tamamen gelişimini tamamlama süresi ortalama 42 aydır. Özellikle bu süreler içerisinde iyi beslenmeleri gerekmektedir.
Anadolu’da bu köpeklere yiyecek olarak arpa unu, süt, kemik suyu ve yumurta karıştırılarak öğün yapılmaktadır. Bu öğünün yöresel adı Yal’dır. Malaklı köpekleri günde 2 kez olmak üzere yal isimli özel karışımla beslenmektedir. Bunun yanı sıra Etle beslenmeleri halinde çok daha iri ve cüsseli oldukları da gözlemlenmiştir.
